Er zijn te weinig straten die vernoemd zijn naar vrouwen. Een kwestie die vooral de afgelopen maanden onder de aandacht is gebracht. Via onderzoek en door ludieke acties. Het moet anders en beter, vinden activisten. Een sympathiek streven, wat mij betreft

 

Onderzoek

In maart 2018 publiceerde Bregje Hofstede in De Correspondent de resultaten van een uitgebreid onderzoek naar straatnamen in Amsterdam. Uit het verslag blijkt dat ruim 2.000 van de 5.000 Amsterdamse straten vernoemd zijn naar mensen. In 88% van die gevallen gaat het om mannen. Vrouwen komen er dus heel bekaaid vanaf. Uit een verdere specificatie van de resultaten blijkt dat vooral schrijvers, politici, wetenschappers en beeldend kunstenaars zijn vernoemd. De Gouden Eeuw en de 19^e eeuw hebben de meeste vernoembare grote namen voortgebracht. Dat kan verklaren waarom er zoveel meer mannen op straatnaambordjes terecht zijn gekomen. In die eeuwen waren er simpelweg weinig bekende, vooraanstaande vrouwen. In de 20^e eeuw en dan vooral de naoorlogse periode neemt het aantal vernoemde vrouwen toe.

https://decorrespondent.nl/7838/van-pythagoras-tot-amalia-hoe-wij-5-400-amsterdamse-straatnamen-analyseerden/2120713716198-0dacc343

 

Gedicht van K. Schippers

Toen ik dit onderzoek onder ogen kreeg, moest ik direct denken aan het gedicht Adressen van K. Schippers. Tijdens de roemruchte Poëzie in Carré bijeenkomst van 1966 kreeg K. Schippers de lachers op zijn hand toen hij een serie willekeurige Amsterdamse adressen opsomde.

Adressen   K. Schippers

Hobbemastraat 4
Admiraal de Ruyterweg 6
Singel 42
Beursplein 3
Prinsengracht 51
Frans van Mierisstraat 112
Keizersgracht 310
Zuidereinde 361
Waalstraat 7
Jan Evertsenstraat 80
De Clerqstraat 71
Deurloostraat 80
Sarphatistraat 4
Lairessestraat 120
Hoofdweg 91
Kinkerstraat 7
Van Kinsbergenstraat 12
Johan Schippersplantsoen 68
Willem de Zwijgerlaan 4
Zijlweg 24
Jan Luijkenstraat 20
Nassaukade 126
Oosterpark 9
Van Eeghenstraat 16
Cyclamenlaan 60
Brachthuizerstraat 8

https://anderetijden.nl/artikel/24/Week-van-de-Poezie

Wie nu door de ogen van Bregje Hofstede naar dit gedicht kijkt, ziet haar onderzoeksresultaten bevestigd. De helft van de adressen is vernoemd naar een persoon. Het zijn allemaal mannen; er staat geen enkele vrouw tussen.

 

Ludieke actie

Begin augustus van dit jaar kreeg het onderzoek van Hofstede een vervolg in de vorm van een ludieke actie. In een tiental steden in Nederland gaven activisten van het feministisch collectief De Bovengrondse bepaalde straten nieuwe, vrouwelijke namen, variërend van de Mies Bouwmanstraat tot de Beyoncé Boulevard. De vrouwen wilden hiermee aandacht vragen voor de belangrijke rol die vrouwen in de samenleving spelen, zowel in het verleden als in het heden. Ze ageren tegen de heersende orde waarin mannen centraal staan en vrouwen ondervertegenwoordigd zijn. Een citaat: “Juist omdat straatnamen zo alledaags zijn, kom je er elke dag mee in aanraking. Naamgeving heeft daarmee een onderbewuste, maar sturende invloed.”

 

Persoonlijke ervaring

Ik heb in mijn leven op een achttal adressen gewoond. Drie daarvan zijn naar mensen vernoemd: de Prinses Margrietlaan in Dieren, de Jan Schoutenlaan in Zeist en de Anna Pawlowastraat in Amstelveen (mijn huidige adres). Twee vrouwen en één man. Een keurige score volgens de feministische meetlat.

De Anna Pawlowastraat ligt bovendien in een wijk waarin alle straten naar vrouwen zijn vernoemd. Anne Frank, Cleopatra, Eleonora Roosevelt, Rie Cramer en nog veel meer. In de jaren ’60 was de straatnamencommissie van de gemeente Amstelveen kennelijk al wakker en bij de tijd.

Ik kon het niet nalaten om alle straatnamen in Amstelveen ook aan nadere inspectie te onderwerpen. Ik kwam al turvend in de gemeentelijke straatnamengids uit op 280 vernoemingen naar mensen; 203 mannen en 77 vrouwen. Weliswaar een scheve verdeling, maar minder scheef dan in Amsterdam. Amstelveen is op de goede weg, want ook in nieuwere wijken kom je veel vrouwennamen tegen.

Mijn mooiste persoonlijke ervaring op dit gebied is dat er een straat naar mijn moeder is genoemd. Of, laat ik iets meer bescheiden zijn, een pad. In Bunnik, haar laatste woonplaats.

 

Je kunt je dus voorstellen dat ik de feministische activisten een warm hart toedraag. Ze zijn bovendien slim bezig. Uit het onderzoek van Bregje Hofstede naar Amsterdamse straatnamen blijkt namelijk dat er één positieve uitzondering bestaat. In de beroepscategorie ‘activisten’ zijn evenveel vrouwen als mannen vernoemd. Daar zijn de kansen op vernoeming voor vrouwen het grootst. Dat hebben de dames van De Bovengrondse klaarblijkelijk goed begrepen.

 

 

Meer weten over straatnamen.

Dit is een interessante site:

https://www.overstraatnamen.nl/